خاندان علم ازچه تاریخی به تابعیت انگلیس درآمدند

خاندان علم ازچه تاریخی به تابعیّت انگلیس درآمدند

خاندان علم ازچه تاریخی به تابعیت انگلیس درآمدند «به نظر ميرسد پايه هاي اصلي آشنايي خاندان علم با دولت بريتانيا در دوره حكمراني اميراسدالله خان حسام الدوله استوار شده باشد، چرا كه مقارن با ايّام حكومت وي در منطقه قاينات حركتهاي خصمانه اي از سوي حكومت مركزي ايران كه در ابتدا خاندان علم هم در آن مشاركت داشتند صورت گرفت كه ميتوانست تا حدود زيادي ذهنيّت حكمرانان قاينات را ملموستر و جدّيتر به سوي بريتانياي كبير معطوف نمايد.

از جمله آن حركتها لشكركشيهاي مكرر دولت مركزي ايران به افغانستان است كه در آن دوره جزء لاينفك كشور ايران محسوب ميشد؛ در اين لشكركشيها اميراسدالله خان حسام الدوله در رأس سپاهيان قايني، در قشون دولت مركزي، حضور داشت.»

خاندان علم ازچه تاریخی به تابعیت انگلیس درآمدند (موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران،  مظفر شاهدی)بنده اما اعتقاد دارد اولین نفری که رسما به تابعیّت انگلیس درآمده امیر علم خان سوم فرزند اسد الله حسام الدوله است وبرهه زمانی حضور اودرهرات بین سالهای ۱۲۶۴تا ۱۲۶۶ که ازبیرجند گریخته واسیر شده بودند،آغاز این تابعیّت است.

وقتی امیر علم خان اسیر شد وبه زندان مشهد منتقل گردید،

تابعیّت ایرانی داشت اماوقتی دوباره به مقر حکومت  اجدادی اش برگشت،با تابعیّت انگلیسی برگشت.

حمله آصف الدوله را،مقدمه ای برای این تابعیّت میدانم ونقش انگلیسی حسام الدوله را برجسته می بینم.

معصومه جمشیدی نوشته است« ابراهیم علم و خاندانش مشهور به همکاری با سیاست‌های بریتانیا در ایران بودند.

پس از امضای معاهده سال ۱۸۵۷م /۱۲۷۳ قمری]پاریس، بین ایران و انگلستان که به دنبال آن ایران از تمامی حقوق خود چشم پوشید،

انگلیسی‌ها در پی استراتژی منطقه‌ای خود، توجه خویش را به نواحی شرقی ایران به‌ویژه خراسان و سیستان معطوف داشتند.

درنتیجه در سال ۱۸۷۲م\۱۲۸۸ قمری] دولت بریتانیا پیوندی پنهانی را با امیرعلم‌خان حشمت‌الملک (پدر ابراهیم علم) برقرار کرد. و بنا شد یک ارتش محلی در آن منطقه تأسیس شود تا از مرزهای شرقی، ایران را نگاهبانی کند.  و درعین‌حال، سدی در برابر توسعه‌طلبی روسیۀ تزاری به سوی مستعمرۀ هند باشد.

در پی این سیاست،خاندان علم سلطۀ بی‌رقیب خود را در سراسر خطۀ شرقی ایران برقرار ساختند و یک دولت خودمختار محلی تشکیل شد. ناصرالدین شاه، نقش خاندان علم را به رسمیت شناخت و ابراهیم علم را به سمت “امیرتومانی ایران” منصوب کرد.»

(ابراهیم علم ،معصومه جمشيدی،پژوهشکده باقر العلوم، )

دربحث قاین پژوهی نیز در این رابطه روشنگری هایی شده است که میتوانید در اینجا مشاهده کنید.